محمد محسن فایضی، تحلیلگر مسائل فلسطین

روز جمعه بود که دادستان کل دیوان کیفری بین‌المللی از تلاش این نهاد حقوقی برای تحقیق در مورد «جنایت‌های جنگی» رژیم صهیونیستی خبر داد. «فاتو بنسودا» از تمرکز تحقیقات بر قدس شرقی، کرانه باختری و نوار غزه خبر داده و افزوده است به اعتقاد او جنایت‌های جنگی در این مناطق رخ داده است. این اقدام هر چند دیر اتفاق افتاد، اما باز هم به مذاق آمریکا و رژیم صهیونیستی خوش نیامد، تا جایی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر این رژیم در آخرین اظهار نظر خود این دادگاه را به «ریاکاری و ضدیت با یهودیان» متهم کرد. نتانیاهو و دیگر مقام‌های رژیم صهیونیستی پیش از این هم بارها انتقادات از این رژیم را با ضدیت با یهودیت گره زده‌اند و تلاش کرده‌اند تا متحدان خود در غرب را هم به سمت تصویب قوانینی سوق دهند که هرگونه انتقاد از تل‌آویو یا تحقیق در مورد جنایات این رژیم را غیرقانونی اعلام کند. در همین چارچوب به تازگی در فرانسه قانونی تصویب شد که تلاش‌ها برای تحریم رژیم صهیونیستی را به عنوان ضدیت با یهودیت تعبیر داده است. در آمریکا نیز دانشگاه‌ها از انتقاد از تل‌آویو منع شده‌اند.

طرح شکایت از رژیم صهیونیستی در نهادهای بین المللی اگرچه اقدام جدیدی نبوده و فی نفسه از اهمیت چندانی برخوردار نیست (چراکه پیش از این نیز طرح هایی در مورد جنایات جنگی و اقدامات ضد حقوق بشری رژیم صهیونیستی در دیگر نهادهای بین المللی از جمله سازمان ملل و دادگاه لاهه مطرح شده بود) اما گام جدید از چند منظر مهم بوده و قابل بررسی است.

نخست؛ پیگیری این شکایت از سوی تشکیلات خودگردان فلسطین (فتح) به لحاظ سیاسی دارای بار معنایی بوده و از شکرآب شدن رابطه این گروه با تل آویو حکایت دارد. اقدام فتح در حالی صورت می گیرد که تلاش های آمریکا در راستای ترسیم نقشه مدنظرش در فلسطین که در قالب طرح «معامله قرن» رو شده، به اوج خود رسیده است. هرچند همه شواهد از مرگ این توطئه آمریکایی حکایت دارد، اما پیگیری «جنایت‌های جنگی» رژیم صهیونیستی آن هم از سوی تشکیلات خودگران به معنی مهر تأییدی بر ناکامی توطئه خیانت‌بار ایالات متحده به حساب می آید.

نکته دیگر آن است که پیگیری این موضوع از سوی دیوان کیفری بین‌المللی به عنوان یک نهاد مهم جهانی در حوزه حقوقی می تواند ضربه مهمی به حیثیت صهیونیست‌ها وارد کرده و آن‌ها را تحت فشار مضاعف قرار دهد. این اقدام برای اسرائیل بار حقوقی ایجاد می کند. پیرو همین مسئله است که نهادهای رژیم صهیونیستی و از جمله رادیو اسرائیل در چند روز گذشته اذعان کرده اند «در صورت اقدام این دیوان در آغاز تحقیقات رسمی در باره این اتهام‌ها، مقام‌های سیاسی و نظامی فعلی و سابق [رژیم اسرائیل] در بیش از ۱۰۰ کشور جهان با خطر بازداشت مواجه خواهند شد».

پیگیری این طرح آن هم در مقطع کنونی بر تحولات داخلی اراضی اشغالی و سرنوشت نتانیاهو نیز تأثیرگذار خواهد بود. پس از دو بار برگزاری انتخابات، در پی عدم توافق میان گروه‌های سیاسی، وضعیت انتخاب نخست وزیر در سرزمین‌های اشغالی به بن بست کامل رسیده. در این شرایط نتانیاهو به واسطه درگیر بودن در چهار پرونده فساد زیر فشار زیادی برای کنار  کشیدن از دنیای سیاست قرار دارد. حال پیگیری پرونده جنایت جنگی صهیونیست‌ها از سوی دیوان کیفری بین‌المللی می‌تواند بهانه را به دست جناح رقیب نتانیاهو داده و فشارهای داخلی علیه او را به اوج برساند. همه این مسائل می‌تواند نخست وزیر را به لبه پرتگاه نزدیک‌تر کرده و مرگ سیاسی وی را رقم بزند.